Populaire, typisch Zuid-Afrikaanse gerechten in

 

 

Biltong
Biltong is één van de bekendste culinaire attracties van Zuid-Afrika. Het is een snack gemaakt van gedroogd vlees.  Dat kan vlees zijn van allerlei soorten dieren, waaronder springbok, gemsbok,  koedoe, antiloop en verscheidene soorten vogels, bijvoorbeeld struisvogel. Het staat vast  dat de beste biltong van rundvlees wordt gemaakt, hoewel de échte liefhebbers  de hertenvariant schijnen te prefereren.
De naam biltong is afkomstig van een Landverhuizer, die van  de dikke repen gedroogd vlees die hij aan het klaarmaken was, zei dat ze leken  op een 'bul-se-tong', een stierentong dus. Biltong wordt door de geschiedenis heen vaak meegenomen  als reisproviand. Ten tijde van de Grote Trek had men voedsel nodig dat lang  houdbaar was. Wie voortdurend rondtrekt moet zijn eetgewoonten daaraan  aanpassen: je kan geen uitgebreide keukenbatterij meezeulen op trektocht en als  je een oven nodig hebt moet je die ter plekke bouwen, en weer achterlaten. Het  was dus belangrijk dat je beschikte over voedsel dat je gemakkelijk kon meenemen  en dat zeer lang bewaard kon worden.  Daarom droogde men het vlees door het eerst in repen te  snijden, te zouten en vervolgens legde men het onder een paardrijdzadel. Als je nu biltong wilt maken van de beste kwaliteit moet je je stipt houden aan  het recept, te beginnen met de keuze van het beste rundvlees. Het dier moet in  goede conditie zijn en op goed grasland hebben gegraasd. Laat het vlees na de  slacht een nacht in de koelcel en snij daarna op de huid, vanaf de lendenen aan  beide kanten van de ruggengraat, repen van dertig bij zeven centimeter uit, mét  de structuur van het vlees mee. Neem dan de huid van de koe, was die grondig en  laat hem bijna geheel  uitdrogen. Als de  huid bijna droog is, leg hem dan plat neer, met de haren naar  beneden en zout de bovenkant in met grof zout. Zout de repen vlees ook, wikkel  ze dan in de gezouten huid en leg deze opgevouwen huid vier dagen en  vier nachten in een koele, donkere ruimte. Na de vierde nacht maak je een emmer  water met azijn, veertien delen water tegen één deel azijn, waarin een pond  bruine suiker is opgelost, doop de repen vlees in deze oplossing en hang ze te  drogen. Gebruik altijd haken van roestvrij staal. Dan moeten de repen worden  opgehangen in een goed geventileerde ruimte, waar ze acht dagen en acht nachten  moeten blijven. Het vlees moet dus op natuurlijke wijze drogen. Beslist niet in  de zon! Biltong is op z'n best, als het aan de buitenkant droog is, maar vanbinnen nog  een beetje sappig. En het moet altijd tegen de nerf in gesneden worden, nóóit  met de nerf mee. En natuurlijk met een mes van roestvrij staal.

Potjiekos
Een  ander culinair genot dat evenals de biltong  in de hand gewerkt werd door  een nomadische leefwijze is de "potjiekos", een stoofpot die klaargemaakt wordt  in een gietijzeren pot met drie pootjes en een handvat. De pot heeft precies  dezelfde vorm als de kookpotten die je overal in zwart Afrika aantreft, van het  Westen tot het Oosten, over het centrum naar het Zuiden. Het model zou ontleend  zijn aan de scheepspotten van de Portugese ontdekkingsreizigers - een stevige  traditie dus. De pot kan op een houtvuur op drie stenen worden gezet of erboven worden  gehangen. Hij behoorde tot de vaste keukenuitrusting van de Voortrekkers. Maar  ook de autochtone volkeren gebruikten hem. In de loop van de 19e eeuw is het  gebruik om te koken in een driepootspot verloren gegaan, maar in de late jaren  ''70 van de 20e eeuw werd het onder de blanken ineens weer erg populair om, voor de gezelligheid,  buiten een stoofpotje klaar te maken. Dat had ook te maken met de stijgende  vleesprijs die het organiseren van een "braai" gewoon te duur maakte. Potjiekos is nu een gezelligheidsmaaltijd: je nodigt vrienden en familie uit, je  gaat rond een open vuur zitten, je voorziet ze van drankjes en snacks, en dan  zet je je pot met ingrediënten op het houtvuur om hem zachtjes gedurende een  paar uur te laten sudderen. Lang nadat de geur je het water in de mond heeft  doen komen, kan de pot opgediend en de inhoud verorberd worden. Potjiekos is op  die manier van een "overlevingskoken" een societygebeuren geworden. Maar voor velen in Z-A. is het eigenlijk nóg een overlevingskoken: je gooit alles wat je kan  vinden samen in een pot, en je probeert er iets smakelijks van te maken.